«بسم الله الرحمن الرحیم»

گزارش بازدید دانشجویان رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی از موزه ملی ایران

نگارش: زهرا فاتحی

گروهی ازدانشجویان رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی با هماهنگی انجمن دانشجویی این گروه به همراه دکتر اصغر قائدان در روز چهارشنبه دهم خرداد ماه 1401 از موزه ملی ایران واقع در خیابان سی تیر تهران بازدید کردند. قبل از ورود به موزه ابتدا دکتر قائدان نکاتی را در خصوص نوع معماری خاص این محل، تاریخ ساخت و اهمیت آن برای دانشجویان مطالبی بیان کرد از جمله اینکه این مجموعه شامل دو موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی است و از جمله بزرگترین و مهمترین موزه های جهان بحساب می آید . موزه ایران باستان در سال 1316 و  موزه دوره اسلامی در سال 1323 ساخته شده اما موزه دوم پس از یک وقفه دراز مدت در سال 1375 به بهره برداری رسیده است. ایشان افزود: .نمای موزه ایران باستان توسط آندره گداره، باستان شناس فرانسوی به سبک ایوان کسری طراحی شده و آجرهای آن هم همانند آن اثر به رنگ قرمز استفاده شده است .: بخش ایران باستان سه دوره را در بر می گیرد دوره پارینه سنگی- فراپارینه سنگی و نوسنگی. سپس دانشجویان به بازدید از موزه ایران باستان که در دوطبقه بود پرداختند . در طبقه فوقانی آثار و بقایای دوره مفرغ و دوره عیلامی در قسمت بعد مورد بازدید قرار گرفت. از آثار مهم و قابل توجه این طبقه پیکره سفالی گاو از عصر تمدن عیلامی است که از معبد چغا زنبیل در شوش بدست آمده و مزین به کتیبه ای به خط عیلامی و میخی بود و نیز مجسمه سرباز پارتی ساخته شده از مفرغ و اسکلت تازه کشف شده مربوط به هفت هزار سال پیش که در حفاری قسمتی از خیابان مولوی بدست آمده است. در طبقه همکف ، پس از عبور از عصر آهن، به آثار مربوط به دوره های هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی  می رسیم. آثار برآمده از فرهنگ هلنی و رواج هنر در ایران در دوره سلوکی، همراه با کتیبه ها و سنگ نوشته های نگاشته شده به خط یونانی در این بخش توجه هر بازدیدکننده ای را به خود جلب می کند و باعث توقفی چند دقیقه ای در مقابل این آثار و مطالعه ترجمه این متون می شود.  مومیایی مرد نمکی و اشیا کشف شده به همراه آن در بخش مربوط به دوره اشکانیان قرار دارد. در آخرین بخش از موزه ایران باستان، آثار مربوط به دوره ساسانی نگه داری می شود. اشیا فلزی، سکه ها، ظروف سیمین که با نقوش انسانی و حیوانی تزیین شده اند .

موزه دوران اسلامی دومین مکانی است که در این مجموعه واقع شده است. آثار موجود در این بخش در دو طبقه و به تفکیک دوره های مختلف شامل صدر اسلام، سلجوقی، ایلخانی، تیموری، صفوی، افشار، زند و قاجار قرار گرفته است. پس از ورود اسلام در میان ایرانیان هنر نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. نقوش بکار رفته در آثار موجود در این بخش از نقش های انسانی و جانوری فاصله گرفته و طرح های گیاهان یا عبارات نگاشته شده به خط کوفی و با مضامین دینی جای آن را گرفته اند. نوع و جنس آثار موجود در تالارهای مربوط به هریک از دوره های تاریخی، رشد و پیشرفت صنعت هنری خاصی را در آن دوره نشان می دهد. بطور مثال محراب کاشی کاری زرین فام قم موسوم به «در بهشت» در تالار ایلخانی، اوج هنر کاشی کاری را در این دوره به نمایش می گذارد. تالارهای قرآن نام بخشی است که به نگه داری قرآن های نفیس اختصاص یافته است. این آثار از اولین قرآن هایی است که در ایران و به خط کوفی ایرانی نگاشته شد. نسخه های خطی نیز بخش قابل توجهی از این مجموعه را بخود اختصاص می دهد.

نگارش: زهرا فاتحی دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی