برگزاری کنفرانس بین المللی ظرفیت های راهبردی آموزه های اسلام در تحقق همزیستی مسالمت آمیز - دانشکده الهیات و معارف اسلامی
کنفرانس بین المللی ظرفیت های راهبردی آموزه های اسلام در تحقق همزیستی مسالمت آمیز صبح چهارشنبه 5 تیر 1398 با حضور حجت الاسلام یونسی دستیار رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیت های دینی و مذهبی ،مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان و جمعی از علمای جهان اسلام در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار گردید.
مشاور رئیس جمهور؛ زیست اخلاقی و انسانی، تجلی توحید در جامعه است
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، حجت‌الاسلام علی یونسی، مشاور رئیس جمهور، در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی، در این کنفرانس ضمن ابلاغ پیام تشکر و قدردانی رئیس جمهور از برگزارکنندگان این مراسم گفت: «اساس همه ادیان، توحید است که توحید نیز جلوه‌های مختلفی دارد و جلوه اجتماعی توحید، همین موضوعی است که این کنفرانس برای رسیدن به آن برگزار شده و عبارت از همزیستی مسالمت‌آمیز است؛ یعنی زیست اخلاقی و انسانی، تجلی توحید در جامعه است».
وی، با بیان اینکه استراتژی اسلام دعوت است، عنوان کرد: «ما باید با این شیوه حرکت کنیم و همواره توجه داشته باشیم که استراتژی اسلام، چیزی جز دعوت نیست و زور، اکراه، افراط، خشونت، سخت‌گیری، طرد کردن و دیگر مقولات شیطانی، جایی در اسلام ندارند و اینکه متأسفانه ما حتی خودمان را تحمل نمی‌کنیم نیز در نوع خود فاجعه‌ای است که امروز جهان اسلام از آن رنج می‌برد».
امام جمعه اهل سنت زاهدان؛ مسلمانان دنیا را با اخلاق فتح کرده‌اند
مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، با بیان اینکه مسلمانان دنیا را با اخلاق فتح کرده‌اند، گفت: «هندی‌ها و دیگران به اجبار مسلمان نشده‌اند، بلکه همه این‌ها متأثر از اخلاق اسلامی، قرآن و سیره نبوی هستند، اما امروز بر ما لازم است که مجدداً به این سیره نبوی و قرآن عظیم‌الشأن بازگردیم؛ چراکه زندگی مسالمت‌آمیز را دین اسلام مطرح کرده است. بنابراین برای همه ملت‌ها احترام قائل هستیم. بنده از اینکه می‌بینم در جهان اسلام اختلاف‌هایی به وجود آمده است و بسیاری از مذاهب با یکدیگر اختلاف دارند متأسف می‌شوم».
به گفته امام جمعه اهل سنت زاهدان، دین اسلام آخرین دین خداست که تا قیامت این دین راهنمای بشر خواهد بود و پسندیده‌ترین دین است. اسلام دین مسالمت‌زیستی، عقلانیت، استدلال و منطق است؛ بنابراین برای رسیدن به این اهداف از ظرفیت‌های بسیار زیادی برخوردار است و اگر به کتاب خدا و سیره رسول خدا (ص) رجوع کنیم، متوجه این ظرفیت عظیم برای رسیدن به همزیستی مسالمت‌آمیز خواهیم شد.
وی، در پایان سخنان خود تاکید کرد: «مسلمانان باید حقوق یکدیگر را بشناسند و در جهت تحقق حقوق خود تلاش کنند. به لطف پروردگار در ایران اسلامی نیز از گفت‌وگو استفاده می‌شود و راه ما راه وحدت امت اسلامی است و باید همه مسلمانان کنار یکدیگر قرار گیرند و با گفت‌وگو مشکلات را حل کنند».
عالم هندوستانی؛ تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز از اصول اساسی جهان امروز است
پروفسور سلمان حسین الندوی از علمای هندوستان در سخنان خود تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز را به‌عنوان یکی از اصول اساسی جهان امروز برشمرد و گفت: «به واقع با همزیستی بین کشورها و مذاهب می‌توان امت‌ها را متعهد و از فرقه افکنی پرهیز کرد».
وی افزود: «همه ملت‌ها باید از ظرفیت‌های موجود در آموزه‌های اسلام بهره برداری و نهایت استفاده را برای برقراری عدالت بکنند».
عالم هندوستانی، خاطرنشان کرد: «اختلافاتی که بین کشورها و مذاهب وجود دارد را باید با همزیستی مسالمت‌آمیز و اتحاد و تبعیت از آموزه‌های دینی برطرف کرد. همه ملت‌ها دارای دین و مذهب هستند یعنی اعتقادات برای تمامی گروه‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است. بیشتر احزاب بر اسلام و دین پیامبر و حضرت علی معتقد هستند، اما شیوه دین داری آنها متفاوت است».
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب؛ معامله قرن تحقق پیدا نخواهد کرد
حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، در بخش دیگر از مراسم با بیان اینکه در ابتدا باید در این مقطع خاص به معامله قرن اشاره کنم که تحقق پیدا نخواهد کرد، افزود: «برای اینکه کسی به از بین رفتن فلسطین رأی نمی‌دهد و هیچکس قبله اول مسلمین را تقدیم دیگران نمی‌کند. اورشلیم به معنای شهر صلاح و همزیستی بین ادیان است و باید شهر صلح باقی بماند، نه اینکه به دست صهیونیست‌ها باشد».
وی، خاطرنشان کرد: «این معامله ننگین را که به قیمت فروش فلسطین است محکوم می‌کنیم. همانگونه که از شواهد آشکار است از این مسأله استقبالی صورت نگرفته و مشخص شد که موفقیتی هم برای آن متصور نیست».
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، ادامه داد: «اختلاف چیز ارزانی نیست، یا عذاب است یا اختلاف و این دو در ردیف هم هستند. ترس هارون نیز این بود که شاید گوساله‌پرستی درمان داشته باشد، اما چیزی که نشود به این سادگی درمانش کرد تفرقه است».
وی، خاطر نشان کرد: «چه بخواهیم و چه نخواهیم، ۲۵ درصد جمعیت جهانی هستیم و جمعیت مسلمانان ۲۵ درصد جمعیت کل جهان است؛ بنابراین با ۷۵ درصد جمعیتی رو‌به‌رو هستیم که در عقیده با ما یکسان نیستند، اما به قول علی (ع) که به مالک توصیه کرد و فرمود «إمّا أَخٌ لَک فی الدّینِ أَو نَظیرٌ لَک فی الخَلقِ»، این‌ها برادران ما یا برابر با ما در خلقت هستند».
وی با اظهار اینکه راه چهارم این است که با آنها زندگی کنیم، گفت: «لذا باید با یکدیگر زندگی و همکاری کنیم و خط‌مشی قرآن که به ما ارائه کرده این است که «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ الَّذینَ هادُوا وَ النَّصاری وَ الصَّابئِینَ مَنْ آمَنَ باللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ». شهید مطهری نیز می‌گفت که ۸۰ درصد این کشیش‌ها به بهشت می‌روند، چون هیچکدام با اینکه با ادیان اختلاف دارند، ولی به صورت عامدانه با ادیان مخالفت نمی‌کنند. این‌ها تربیتشان و مسیرشان این طور بوده است، لذا اسلام راه را برای ما هموار کرده است و گفته با دیگران زندگی کنید».
رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی؛ همزیستی مسالمت‌آمیز، سیره عقلا و دستور دین است
دکتر احمد باقری، رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران نیز تصریح کرد: «صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز موضوعی است که در آموزه‌های دینی در باره آن تأکید شده است، اما باید توجه داشت که سیره عقلای عالم و فطرت انسان نیز همین مسأله و ترک منازعه و جدل است».
وی افزود: «هرچند موضوع همزیستی مسالمت‌آمیز در حقوق بین‌المللی یک واژه تقریباً مستحدث است و در دهه‌های اخیر مطرح شده، در آیات قرآن و روایات معصومین (ع) و به طور کلی در آموزه‌های اسلامی معنا و محتوای همزیستی مسالمت‌آمیز به وفور دیده می‌شود. این مسأله هم در توصیه‌های قرآنی، هم در سیره نبوی و ائمه اطهار (ع) و هم در بیانات اصحاب مکرم رسول خدا (ص) وجود دارد».
رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، با بیان اینکه توصیه‌های قرآن در این موضوع در حقیقت ارشاد به حکم عقل است، گفت: «بحث همزیستی مسالمت‌آمیز هم پشتوانه منطقی و عقلی و هم پشتوانه عقلایی و عرفی دارد. از نظر منطقی و عقلی، طبیعتاً هر عقل سلیمی حکم می‌کند که نزاع، درگیری، اختلاف، جنگ و افراطی‌گری جز آسیب و ضرر، چیزی به ارمغان نمی‌آورد و هیچ عقل سلیمی بر این مفاهیم تکیه نمی‌کند و این مفاهیم را اعتبار نمی‌دهد؛ بنابراین دوری از اختلاف، تفرقه، دفاع و کینه‌توزی حکم اولیه عقل است».
دکتر باقری، با تاکید اینکه ضرورت اسلام تکیه بر مفاهیم همزیستی، صلح و سلم است و حتی فطرت انسان نیز در همین مسیر قرار گرفته، خاطر نشان کرد: «هیچ‌گاه انسان، جنگ طلب نیست و شاید شرایط محیطی و یا اهمیت دادن به هوا‌های نفسانی، انسان را از مسیر فطری خود دور می‌کند. طبیعتاً وقتی سخن از همزیستی مسالمت‌آمیز می‌شود، معنایش این نیست که عقیده، دین، نژاد، قومیت، ملیت، رنگ پوست و … حریم و احترام نداشته باشند».
وی ادامه داد: «طبعاً اختلاف عقیده، دین، مذهب و تفاوت در رنگ، نژاد و ملیت، اقتضای اجتماع بشری و زندگی است، اما اقتضا به این معناست که باید به این اختلاف در عقیده و دین احترام گذاشت، لذا خودخواهی، تکبر، استبداد و تعصبات بی‌جهت، طبیعتاً اقتضای این اختلاف‌ها نیست و حتی اختلاف سرزمینی نیز اقتضا، حریم و احترام دارد. البته همه این مسائل هیچ‌گاه نمی‌تواند مانع همزیستی مسالمت‌آمیز شود، بلکه در یک رویکرد دقیق و علمی، تمامی آنها اهرمی برای اتحاد، دوستی، صفا، صمیمیت و صلح است».
به گفته رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاهیان، فرهیختگان، اندیشمندان و علمای حوزه و دانشگاه در تحقق این مسأله مهم رسالت بزرگی برعهده دارند. در دانشگاه آگاهی‌بخشی به نسل جوان و تبیین علمی موضوع همزیستی مسالمت‌آمیز و تربیت دانشجویان متعهد می‌تواند تضمین‌کننده آینده‌ای پر از صلح و صفا در اسلام باشد».
دکتر باقری، در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: «از سال ۱۳۲۹ کرسی فقه شافعی و فقه حنفی در دانشکده الهیات دانشگاه تهران دایر شده است و از آن زمان نیز گروه‌ها و رشته‌هایی مانند گروه ادیان و عرفان حضور دارند و خارج از تعصبات، تعالیم و احکام فقه مذاهب تدریس و تبیین می‌شود. در گروه ادیان، تمام ادیان اعم از توحیدی، غیرتوحیدی، ادیان هند و بودا و … تدریس می‌شوند و محفلی برای گفت‌و‌گوی علمی است».
رئیس کنفرانس؛ نهادینه‌سازی فرهنگ انسجام و همزیستی مسالمت‌آمیز در اسلام از اهداف این کنفرانس است
در ابتدای این مراسم دکتر مصطفی ذوالفقارطلب، رئیس کنفرانس، نهادینه‌سازی فرهنگ انسجام و همزیستی مسالمت‌آمیز در اسلام را به‌عنوان یکی از اهداف این کنفرانس برشمرد.
وی افزود: «همچنین شناخت مبانی نظری وحدت‌گرا در همزیستی مسالمت‌آمیز، دستیابی به راه‌کار‌های انسجام‌بخش در تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز از منظر دانشمندان و عالمان دین در جهان اسلام، بازشناسی ظرفیت‌های اندیشمندان وحدت‌گرای اسلامی در تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز، درک متقابل متفکران جهان اسلام از یکدیگر و شناخت و شناسایی عوامل واگرا و نقش آن در عدم همزیستی مسالمت‌آمیز از دیگر اهداف نخستین کنفرانس است».
دکتر ذوالفقارطلب، با بیان اینکه تفرقه یکی از بزرگترین مسائل دنیای اسلام است، گفت: «ما در تلاشیم تا در این کنفرانس راه‌کار‌های رهایی از این درد، یعنی نظریه همزیستی مسالمت‌آمیز را شناسایی کنیم. یقیناً اندیشه‌ورزان و دلسوزان مسلمان بر اساس آموزه‌های دینی در برون‌رفت از درد و رنج اختلافات جهان اسلام، راه‌کار‌های خردمندانه‌ای ارائه خواهند کرد».
رئیس نخستین کنفرانس، تصریح کرد: «امیدواریم این کنفرانس که با همت فرهیختگان، عالمان و … برگزار می‌شود، آغاز تحولات فکری نوینی در میان اندیشمندان مسلمان شود. درد و رنجی که امت اسلامی در طول تاریخ معاصر از جهل، تعصبات مذهبی، خشونت و افراطی‌گری متحمل می‌شود، ما را بر آن داشت تا در عرصه علمی با همدلی اندیشمندان جهان اسلام، گام‌هایی را در جهت تحقق عقلانیت، مدارا و همبستگی برداریم».
عضو هیأت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی، در ادامه با اشاره به محورهای اساسی این کنفرانس به تبیین مهم‌ترین محور‌ها پرداخت و عنوان کرد: «اصول همزیستی در آموزه‌های اسلامی؛ جلوه‌های همزیستی در تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی؛ چالش‌های فراروی تحقق همزیستی و راهبرد‌ها و راه‌کار‌های تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز از جمله محورهای مهم کنفرانس است».
به گفته وی، برنامه‌های اصلی این نشست از دو بخش عمده تشکیل شده است؛ بخش اول سخنرانی تعدادی از علما و فرهیختگان و بخش دوم نیز برگزاری پنل‌های علمی بر اساس محورهای کنفرانس و همچنین پنل هم‌اندیشی به زبان عربی خواهد بود.
دکتر ذوالفقارطلب، در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: «شکل‌گیری اولیه این کنفرانس در سال گذشته و به همت اعضای سیاست‌گذاری انجام شد و جلسات متعددی با حضور استادان و علمای صاحب‌نظر برگزار شد. پس از تعیین اهداف به صورت رسمی، فراخوان مقالات صورت گرفت و در این مدت ۲۵۳ مقاله به دبیرخانه رسید که پس از داوری توسط استادان داخل و خارج کشور، تعداد ۴۰ مقاله به‌عنوان مقاله برگزیده شناخته شدند. در این مدت ۴۲۱ چکیده مقاله نیز به دبیرخانه رسید که پس از داوری، تعداد ۱۵۰ چکیده مقاله در یک مجلد با درجه «ISC» به چاپ رسید».
رئیس نخستین کنفرانس، با بیان اینکه حدود ۴۷ صاحب‌نظر و اندیشمند جهان اسلام از ۲۱ کشور در این کنفرانس شرکت کرده‌اند، حضور این استادان را نشان از دغدغه و دلسوزی آنان برای حفظ وحدت و انسجام جهان اسلام توصیف کرد.
وی، در پایان خاطرنشان کرد: «در برگزاری این نشست، ۱۲ دانشگاه و مؤسسه علمی از سراسر کشور مشارکت داشتند که باید از رئیس دانشگاه تهران و معاونان و مسئولان و همچنین رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی و همکاران این دانشکده قدردانی کنم و لازم است که از اعضای سیاست‌گذاری، کمیته‌های علمی، اجرایی و پشتیبانی و دبیرخانه نیز تشکر به‌عمل آورم».
در ادامه این کنفرانس نشست‌های تخصصی با حضور اندیشمندان و صاحب‌نظران حاضر در کنفرانس برگزار شد. تقدیر از برگزیدگان کنفرانس و قرائت بیانیه پایان‌بخش نخستین کنفرانس بین‌المللی ظرفیت‌های راهبردی آموزه‌های اسلام در تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز بود.
در حاشیه برنامه ، روز سه شنبه 4 تیر ماه میهمانان این کنفرانس دیدار صمیمانه ای به همراه ضیافت شام به میزبانی آقای دکتر احمد باقری رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی داشتند، همچنین روز پنج شنبه 6 تیرماه میهمانان محترم با همراهی ریاست محترم دانشکده از کتابخانه بازدید نمودند.
گزارش تصویری :
