مرکز مطالعات کنه و بیمار ی های منتقله از آ ن

معرفی و اهداف مرکز تحقیقاتی

در سال‌های اخیر، بیماری‌های دارای ناقل در بسیاری از مناطق جهان به صورت نوپدید و بازپدید مشکلات بسیاری را برای انسان‌ها، حیوانات اهلی-خانگی و حیات وحش ایجاد نموده‌اند. جنبه‌های زیست‌شناسی و همه گیری شناسی بیماری‌های دارای ناقل، از ویژگی‌های مربوط به جرم بیماری‌زا، میزبان انسان، حیوان یا ناقل و محیط متأثر می‌‌شوند. از عوامل مهم در نوپدیدی و پراکنش بیماری‌های عفونی منتقله توسط ناقلین، می‌توان به تغییر در شرایط زیست‌گاه‌ها، تغییر در روش ذخیره آب و آبیاری زمین‌ها، تغییرات جوی و آب و هوایی، تضعیف ایمنی ناشی از بیماری‌های تضعیف کننده ایمنی، استفاده بیش از حد از حشره‌کش‌ها و بروز مقاومت‌های دارویی، جهانی شدن و افزایش قابل ملاحظه تجارت بین‌المللی و جهانگردی اشاره نمود. بیماری‌های دارای ناقل اهمیت زیادی در سلامت جمعیت‌های انسانی و حیوانی دارند و ناقلین، میزبان‌ها و عوامل عفونی متعدد در اپیدمیولوژی آن‌ها، صاحب نقش هستند. بیماری‌های و عوامل بیماری‌زای متعددی همچون مالاریا، دنگ، لایم، تب زرد، تب دره ریفت، انسفالیت ژاپنی، اونکوسرکیازیس، تریپانوزومیازیس، طاعون، فیلاریازیس، مننژیت، لیشمانیا و تب جنگل کیاسانور، هانتاویروس، نیپاویروس و انواع تب‌های خونریزی دهنده در زمره بیماری‌های نوپدید و باز پدید دارای ناقل هستند که برخی از آن ها در سال‌های اخیر در ایران مطرح و مورد شناسایی قرار گرفته‌اند.

از آنجا که برخی از بیماری‌های مهم منتقله از کنه مانند تب خونریزی دهنده کریمه کنگو و بیماری لایم در ایران نیز وجود دارند، مرکز مطالعات کنه و بیماری‌های منتقله از آن، در سال ۱۳۸۴ با پیشنهاد و به همت دکتر پرویز شایان با مشارکت دانشکده‌های دامپزشکی دانشگاه تهران، سمنان، مشهد، ارومیه، شهرکرد، شیراز و اهواز، مؤسسه تحقیقاتی رازی و دو شرکت دامداری خصوصی و با دریافت موافقت قطعی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تأسیس گردید. این مرکز از مشارکت اعضای متعدد با گرایش‌های مختلف تخصصی (نظیر انگل‌شناسی، میکروبیولوژی، ژنتیک، اپیدمیولوژی، بیولوژی مولکولی، ایمونولوژی و دیگر موارد) در حوزه‌های تحقیقاتی بهره‌مند می‌باشد. در طی سال‌های اخیر، این مرکز برگزاری دو سمپوزیوم بین‌المللی، یک کنگره ملی، انتشار بیش از ۱۰۰ عنوان مقاله در مجلات علمی پژوهشی و بین‌المللی معتبر، طرح‌های پژوهشی برون سازمانی، همچنین طرح‌های تحقیقاتی درون سازمانی و مشارکت فعال در قطب علمی ایمونوپاتولوژی را در کارنامه فعالیت‌های خود دارد. از قابلیت‌ها و توانمندی‌های این مرکز می‌توان به بهره‌مندی از امکانات و تجهیزات مناسب جهت انجام پژوهش‌های مولکولی توسط اعضای متبحر در این حوزه اشاره نمود. با توجه به توانمندی‌های مرکز در عرصه‌ی دامپزشکی و با مشارکت سایر حوزه‌های دخیل در بهداشت و سلامت عمومی مانند سازمان دامپزشکی و وزارت بهداشت، پهنه‌ی وسیع تحقیق و پژوهش با الویت بیماری‌های منتقله از کنه‌ها در دامنه‌ی فعالیت این مرکز قرار گرفته‌است. این فرصت بی‌بدیل، ضمن ارتقای کیفی دانشکده و دانشگاه، زمینه مشارکت و فعالیت دانشجویان در امور تحقیقاتی حائز اهمیت در کشور را در حوزه بهداشت و سلامت عمومی و دامی فراهم آورده است.

این مرکز تاکنون با همکاری اتحادیه اروپا دو پروژه بین‌المللی شامل "ارزیابی و ارتقای اقدامات کنترل یکپارچه بیماری‌های دامی از طریق توسعه ابزارهای تشخیص مولکولی، ارزیابی وضعیت بیماری، آموزش و ظرفیت‌سازی در آسیا»، و «شناسایی کنه‌ها در آسیا" را با همکاری عضو آسیایی کنسرسیوم یکپارچه کنه‌ها و بیماری‌های منتقله توسط کنه‌ها (ICTTD-3) سازمان داده است.